এই ৰোগত পানী হৈ পৰে বিষৰ দৰে , বেছিকৈ সেৱন কৰিলে মাৰাত্মক হ’ব পাৰে
( অপূৰ্ব দাস )
অত্যধিক পানী খোৱাও এই ৰোগত ভয়ংকৰ । কোনটো ৰোগৰ বাবে অতিৰিক্ত পানী বিষাক্ত হৈ পৰিব পাৰে? এই বিপদজনক ৰোগৰ বিষয়ে আৰু ইয়াৰ পৰা কেনেকৈ হাত সাৰিব পাৰি জানিবলৈ পঢ়িব।
সৰুৰে পৰাই নিশ্চয় এই কথা শুনিছে, “যিমান বেছি পানী খাব সিমানেই ভাল।” ৰাতিপুৱা খালী পেটত পানী খোৱা, প্ৰতি ঘণ্টাত পানী খোৱা, এই সকলোবোৰ এতিয়া সুস্থ জীৱনশৈলীৰ এটা অংশ হৈ পৰিছে। কিন্তু যদি কওঁ যে এনেকুৱা এটা ৰোগ আছে য’ত এই অমৃতৰ দৰে পানী বিষলৈ পৰিণত হয়, আচৰিত নিশ্চয় হ'ব। কিছুমান পৰিস্থিতিত অত্যধিক পানী খোৱাটোৱে শৰীৰৰ ভাৰসাম্য বিঘ্নিত কৰিব পাৰে আৰু আনকি মাৰাত্মক বুলিও প্ৰমাণিত হ’ব পাৰে। কোনটো ৰোগ ? এই বিষয়ে সবিশেষ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল -
এইটো কেনেধৰণৰ বেমাৰ?
এই ৰোগক হাইপ’নাট্ৰেমিয়া বুলি কোৱা হয়, য’ত শৰীৰত ছডিয়ামৰ মাত্ৰা অস্বাভাৱিকভাৱে কম হৈ পৰে। শৰীৰৰ তৰল পদাৰ্থৰ ভাৰসাম্য আৰু পেশীৰ কাৰ্য্যক্ষমতাৰ বাবে ছডিয়াম অতি প্ৰয়োজনীয়। প্ৰয়োজনতকৈ বেছি পানী খালে শৰীৰত পানীৰ পৰিমাণ বৃদ্ধি পায়, কিন্তু ছডিয়াম পাতল হৈ কমি যায়। ইয়াৰ ফলত কোষবোৰ ফুলি উঠিব পাৰে, বিশেষকৈ মগজুৰ কোষবোৰ, যিটো বিপদজনক ।
• হাইপ’নাট্ৰেমিয়াৰ লক্ষণ কি কি
(১) অহৰহ ভাগৰুৱা অনুভৱ
(২) বমি বা বমি হোৱা
(৩) মূৰৰ বিষ বা মূৰ ঘূৰোৱা
(৪) পেশীৰ বিষ
(৫) অত্যধিক ঘাম আৰু দুৰ্বলতা
( ৬) গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত অচেতনতা বা ক’মা
ইয়াৰ মূল লক্ষণসমূহ হ’ল-
মৃদু লক্ষণ: ভাগৰুৱা বা দুৰ্বল অনুভৱ কৰা, মূৰৰ বিষ, বমি বা বমি বমি লগা, বিভ্ৰান্তি বা মূৰ ঘূৰোৱা, মনোযোগ দিবলৈ অসুবিধা।
গুৰুতৰ লক্ষণ: পেশীৰ বিষ বা কঁপনি, অচেতনতা, আক্ৰমণ
ক’মা (গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত)।
বি:দ্ৰ: লক্ষণৰ তীব্ৰতা নিৰ্ভৰ কৰে ছডিয়ামৰ মাত্ৰা কিমান কম আৰু কিমান সোনকালে কমিছে তাৰ ওপৰত।
• এনে ক্ষেত্ৰত কি কৰা উচিত?
(১) আপোনাৰ পিয়াহ অনুযায়ী পানী খাব, বেচি নহয়।
(২) এবাৰতে বেছি পানী খাব নালাগে, বৰঞ্চ দিনটোৰ ভিতৰত অলপ অলপকৈ পানী খাব লাগে।
(৩) খেলা-ধূলা কৰিলে ORS, নেমু পানী, নাৰিকল পানী খাব পাৰে।
(৪) কিডনী বা হৃদৰোগীয়ে চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ মতেহে পানী খাব লাগে।
পানী জীৱন যদিও কিছুমান পৰিস্থিতিত ই মাৰাত্মকও হ’ব পাৰে। আমাৰ স্বাস্থ্য আৰু শাৰীৰিক প্ৰয়োজনীয়তা আমি বুজি পোৱাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। বেছি পানী খোৱা ভাল কথাষাৰ অনুসৰণ কৰাৰ পৰিৱৰ্তে বুদ্ধিমানৰূপে কাম কৰক। কাৰণ অসাৱধানতাৰ বাবে আমি প্ৰায়ে আমাৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি গুৰুত্ব নিদিওঁ, এনে ভুল কাম কৰাটো আপোনাৰ আৰু আপোনাৰ পৰিয়ালৰ বাবে বিপদজনক হ’ব পাৰে।
হাইপ’নাট্ৰেমিয়া কেনেকৈ ধৰা পৰে?
সাধাৰণতে তেজত ছডিয়ামৰ মাত্ৰা ১৩৫-১৪৫ mEq/L হ’ব লাগে। যেতিয়া ই ১৩৫ mEq/L ৰ তললৈ নামি যায় তেতিয়া ইয়াক হাইপ’নাট্ৰেমিয়া বোলা হয়।
হাইপোনাট্ৰেমিয়াৰ কাৰণসমূহ:
(১) অত্যধিক পানী খোৱা (যেনে দৌৰবিদ বা খেলুৱৈৰ ক্ষেত্ৰত)
(২) হৰম’নৰ ভাৰসাম্যহীনতা (যেনে SIADH – অনুপযুক্ত ADH নিঃসৰণ)
(৩) বৃক্কৰ ৰোগ
(৪) এই ঔষধৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া - যেনে প্ৰস্ৰাৱ, এন্টিডিপ্ৰেছন, এন্টিএপিলেপ্টিক
(৬) হৃদযন্ত্ৰ, যকৃত বা হাওঁফাওঁৰ ৰোগ
(৭) অত্যধিক মদ্যপান
(৮) ডায়েৰিয়া, বমি, বা অত্যধিক ঘামচি ওলোৱা – যাৰ ফলত ইলেক্ট্ৰ’লাইট হেৰুৱাব পাৰে।
হাইপ’নাট্ৰেমিয়া কেনেকৈ ধৰা পৰে?
চিকিৎসকে তলত দিয়া পৰীক্ষাসমূহ কৰিব পাৰে।
(১) তেজ পৰীক্ষাঃ তেজত ছডিয়ামৰ মাত্ৰা জুখিব পৰা যায়
(২) প্ৰস্ৰাৱ পৰীক্ষা: প্ৰস্ৰাৱত ছডিয়ামৰ পৰিমাণ পৰীক্ষা কৰিবলৈ
(৩) হৰম’ন পৰীক্ষা: এড্ৰিনেল আৰু থাইৰয়ডৰ কাৰ্য্য পৰীক্ষা
Hyponatremia ৰ চিকিৎসা কি?
চিকিৎসাৰ পদ্ধতি নিৰ্ভৰ কৰে: ছডিয়াম কিমান কম, লক্ষণবোৰ কিমান গুৰুতৰ তাৰ উপৰত।
কাৰণ কি
১/ সামান্য ক্ষেত্ৰত:
পানীৰ পৰিমাণ কমাই দিব, আপোনাৰ খাদ্য উন্নত কৰক ,
চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ ল'ব।
২) মধ্যমীয়াৰ পৰা গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত:
• IV চেলাইন দ্ৰৱ (যেনে ০.৯% NaCl বা ৩% হাইপাৰটনিক চেলাইন – চিকিৎসকৰ তত্বাৱধানত দিয়া হয়।
• ঔষধ যেনে ভেছ'প্ৰেচিন ৰিচেপ্টৰ এন্টাগ'নিষ্ট (tolvaptan)
• SIADH ত তৰল পদাৰ্থৰ নিষেধাজ্ঞা আৰু কিছুমান ঔষধ যিবোৰ চিকিৎসকে নিৰ্ধাৰণ কৰিব।
গুৰুত্বপূৰ্ণ :
ছডিয়ামৰ মাত্ৰা বেছি সোনকালে বৃদ্ধি কৰিব নালাগে, কিয়নো ইয়াৰ ফলত অস্মোটিক ডিমাইলিনেচন চিনড্ৰম নামৰ বিপজ্জনক অৱস্থাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে।
প্ৰতিৰোধ:
বিশেষকৈ গধুৰ ব্যায়ামৰ সময়ত অধিক পানী খোৱাৰ পৰা বিৰত থাকক।
চিকিৎসকৰ পৰামৰ্শ মতে ঔষধ খাব লাগে।
নিয়মীয়াকৈ স্বাস্থ্য পৰীক্ষা কৰক।
ছডিয়াম আৰু ইলেক্ট্ৰলাইটযুক্ত সুষম আহাৰ গ্ৰহণ কৰক।
